Jieštipšomohjelm
2. Tiäđulâš mieldiorroom
Jis tuu jurduuh jurâškyetih huolâin, tun tušástuuh tâi tust láá vuoiŋâmvädisvuođah, te kannat kiddiđ huámášume vuoiŋâmân. Muásuttem- já tarkkuuvâšvuotâhárjuttâsâin vuoiŋâm tuáimá távjá aŋkkurin.
Tain hárjuttâsâin aiccâm vuálásiih vuáttámušah láá ovdâmerkkân:
- Magareh tubdâmušah roopâst láá?
- Maid ááicuh aicâdeh eidu tääl?
- Maggaar tobdotile vyelni mielâ lii?
- Magareh jurduuh láá mielâst?
Tiäđulii mieldioromist vuáttámušah páhuduvvojeh tagarin ko toh láá. Taid ij koolgâ árvuštâllâđ pyerrin tâi hyennin teikkâ viggâđ mutteđ.
Tiäđulâš mieldiorroom:
- hämmee vuáđu naahcân aiccâđ já iäruttiđ tobdoid já jurduid
- iššeed iäruttiđ ulguupiälásijd tábáhtusâid jieijâs jurduin já tobdoin
- addel tarbâšum kaidâsvuođâ já tässee vuáimálii tobdotile
Tiäđulâš mieldiorroom hämmee vuáđu jiešheiviittâlmân já jiešaaicâdmân. Ton peht puáhtá meid painâttuđ paldee jurduid já tobdoid.
Keejâ videost oonâid mieldiorroom hárjuttâlmân
Tiäđulii mieldiorroom hárjuttâsâiguin puáhtá vaiguttiđ jieijâs nervâduv tooimân já täsitiäduttiđ tom.
Tiäđulii mieldioromist ij lah koččâmuš mongin meendu imâšlii hárjuttâsâst, moos veltihánnáá tarbâšičij väridiđ jieijâs ääigi. Koččâmuš lii oovtâkiärdánávt tast, et viggá leđe rávhálávt mieldi ton puudâst, mii lii joođoost.
Návt muštâl njunošpsykolog Jan-Henry Stenberg, kote addel videost (1:58) oonâid hárjuttâlmân.
Tiäđulâšvuotâtáiđuhárjuttâsah jienâpaddimhäämist (suomâkielân)
Hárjuttâsah láá maaŋgâlágáneh. Tun puávtáh luuhâđ hárjuttâsâin vuoluubeln eenâb já iskâđ, et mii suápá tunjin pyeremustáá. Hárjuttâssáid tun puávtáh maccâđ olssâd hiäivulijn tilálâšvuođâin.
Hárjuttâsâid lii pyeri porgâđ jyehi peeivi já motomin maŋgii-uv peeivist
- Lii tehálâš porgâđ väljejum hárjuttâs merikoskâsávt ucemustáá 2–3 oho ääigi.
- Merikoskâsâš hárjuttâllâm toovvât pisovub nubástusâid.
Jienâpäädih kávnojeh meid tekstân.
Hárjuttâs: Šuáhkádempuddâ (4:34)
Mondiet?
Taan hárjuttâsâst tunoopah jotelis vyevi, moin tun puávtáh šoddâđ tiäđulâžžân jieijâd jurduin já tubdâmušâin sehe aŋkkuristuđ tááláá puudân.
Maht?
Šuáhkádempuddâ lii uánihis hárjuttâs, mon tun puávtáh porgâđ merikoskâsávt ovdâmerkkân pargopeeivi ääigi, buusist čokkáádijnâd, iđedist koccáádijnâd tâi ehidist, ko lah monâmin uáđđáđ. Tun puávtáh porgâđ hárjuttâs čokkod tâi čuožâd.
Hárjuttâs: Čokkámmeditaatio – vuoiŋâm tiäđustem (10:12)
Mondiet?
Taan hárjuttâsâst tunoopah sundediđ jieijâd huámášume vuoiŋâmân já ton tovâttem tubdâmuššáid roopâst. Tánávt tun finniih kaidâsvuođâ jurduidâd.
Maht?
Tiälláádât vuovâs čokkámstiälun njuálgusiälgág stoovli, meditaatioriäŋku tâi noonâ kuádá oolâ.
Hárjuttâs: Tiäđulâš väzzim (15:16)
Mondiet?
Taan hárjuttâsâst tunoopah kiddiđ huámášume väzzimist šaddee tubdâmuššáid jieijâd roopâst.
Maht?
Uusâ saje, kost tun puávtáh väzziđ viiđâ tâi love läävhi kukkosii kiäinu ovdâsmaŋas toin naalijn, et kihheen kiäččá tâi hettee tuu. Hárjuttâs tun puávtáh porgâđ siste tâi olgon.
Ko tun oopah hárjuttâs, te tun puávtáh väzziđ tiäđulávt jienâpaddimttáá kuás peri.
Hárjuttâs: Roppâmeditaatio (35:03)
Mondiet
Taan hárjuttâsâst tunoopah sihtiđ huámášume jieijâd roopâ já ton jieškote-uv oosijd.
Maht?
Uusâ rávhálii saje, kost tun puávtáh viälláđ seelgi alne assaas lätteeráánu tâi mottoom eres vuáláá alne.
Hárjuttâs: Vonâttâllâm- já vuoiŋâmmeditaatio (37:42)
Mondiet
Taan hárjuttâsâst tunoopah sihtiđ tarkkuuvâšvuođâ vonâttâlmist já vuoiŋâmist šaddee tubdâmuššáid jieijâd roopâst.
Maht?
Taan stivrejum meditaatio ääigi tun olášutáh oovtâkiärdánis vonâttâllâmlihâstâsâid čuážžumstiälust. Tast maŋa lii ulmen sirduđ meditistiđ čokkod.
Taa lijjii maŋgâ vyevi muásuttiđ mielâ ropâlij hárjuttâsâiguin
Tuáivu mield tun kavnih olssâd aainâs-uv muáddi jiellâh. Pyeremus lii, jis kavnih hárjuttâs, maid halijdah porgâđ merikoskâsávt, sehe hárjuttâs, mast tun finniih iše váduhis tilálâšvuođâi ääigi.