Iešdikšunprográmma
GORUTLAŠ HÁRJEHUSAT
Filmmas (2:08) áŧestusa vásihan olbmot muitalit, mot diđolaš leahkin, lotkkiidanhárjehusat ja lihkadeapmi leat veahkehan geahpedit áŧestusa.
Go psyhkalaš áŧestus lassána, dávjá maid deahkit álget mannat gealdagassii fuomáškeahttá.
Jus fuomášat, ahte du jurdagat jorragohtet fuolain dahje vásihat, ahte duššastuvat dahje dus leat vuojulduvvanváttisvuođat, de gánnáha giddet fuomášumi vuoigŋamii. Lotkkiidan- ja áicilvuođahárjehusain vuoigŋan dávjá čatná dálá boddui.
Jus leat fuomášan, ahte it jur astta árgabeaivvistat orustit ja ráfáiduvvat, gánnáha kaleandarii merket jeavddalaččat áiggi lotkkiideapmái.
Mii lotkkiideapmi lea?
Lotkkiideapmi ii álo gáibit stuorra rahčamušaid. Oktageardánepmosit dat lea dat, ahte go fuomáša ovdamearkka dihte, ahte vuoigŋá menddo geahppadit, deahkit leat gealdagasas dahje barggus rumašguoddu lea unohas, reagere dasa ovdamearkka dihtii aktiveremiin vuoivvasoažževuoigŋama, luoitimiin hárduidat vuollelii dahje nuppástuhttimiin rumašguottu dakkárin, ahte dat ii leat lossat.
Áŧestussii laktásit olu fysalaš dávdamearkkat, dego váibmogirddáhat, bivastuvvan, illáveadju ja doarggisteapmi. Dát dávdamearkkat šaddet das, ahte áŧestuvvan gorut lea oppa áigge gearggusin reageret ja dáistalit.
Lotkkiidettiin gorudis álget maiddái máŋggat buresveadjima ovddideaddji kemiijalaš proseassat. Ovdamearkka dihtii buorre miela sirdinávdnasa serotoniidna, bálkkašupmeortnega dopamiidna ja áŧestusa ložžejeaddji oksitosiidna vuhčot eanet.
Buot dát lassánit, go lotkkiida
- Serotoniidna: Buorre miela sirdinávnnas
- Dopamiidna: Mudde dovdduid ja buori miela vásáhusaid
- Oksitosiidna: Láivuda áŧestusa
Muitte
Vuoigŋan-, lotkkiidan- ja diđolašvuođahárjehusat leat gorutlaš hárjehusat, mat heivejit bures árgabeaivái.
Daid sáhtát dahkat ovddalgihtii dahje dalle, go áŧestus lea fámolaš.