Iešdikšunprográmma

Doaimmalašvuohta lasiha eallimii hálddašeami dovddu ja ovddida buresveadjima. Ii dárbbaš bargat ja čađahit issoras stuorra áššiid. Árgabeaivvi vuođđoáššit, dego málesteapmi, lihkadeapmi, čorgen ja ávvira atnin alddis, leat buot doaimmat.   

• Vuođđoáššiin ceavzin buktá árgabeaivái ritmma ja buori miela masá fuomáškeahttá.
• Oasálašvuohta bargo- ja studeantaservošiin ja lassin sosiála gaskavuođat buktet eallimii sisdoalu.
• Lihkadeapmi ja eará áiggeájit addet buori miela.

Lea vuogas, ahte doaimmalašvuohta lea dássedeattus iežat návccaiguin, máhtuin ja vejolašvuođaiguin. Orrugo du mielas, ahte dus eai leat árgabeaivvistat vuogas doaimmat? Jus vástidit “ii”, makkár doaimmaid aiddo don háliidivččet lasihit eallimasat? 

Ane fuola sosiála gaskavuođainat. Oktavuođat eará olbmuide leat dehálaččat. Áššiid birra hállan, fárrolagaid bargan dahje beare dat ahte lea mielde dálá bottus, geahpedit streassa. Geat leat aiddo dutnje dehálaččat? Doalatgo sidjiide doarvái oktavuođa? Juoba okta skibir lea divrras. Iežas bearaš ja fuolkkit leat dehálaš fierpmádagat.  

Váillahatgo ođđa olmmošgaskavuođaid? Ođđa sosiála gaskavuođaid čatnan sáhttá álggus orrut hástaleaddji. Lea goittotge dehálaš vuolgit roahkkadit olggos dárkkodit birrasa. Ođđa skihpáriid sáhttá gávdnat studerema dahje barggu bokte. Áiggeájiin, servošiin dahje rieggáin sáhttá deaivat olbmuid, geat leat beroštuvvan seammá áššiin.  

Jeavddalaš oađđin-gohcinritma ja ahte oađđá doarvái, leat dehálaččat. Oađđindárbu lea hui individuála, ja dat molsašuddá agi, genotiippa ja aktiivvalašvuođa mielde. Rávesolbmo oađđindárbun meroštallet dávjá sullii 7–9 diimmu jándoris.  

Jus ii olle oađđit doarvái, de veaju ii gánnet geahččalit virkkosmahttit juhkamiin liiggás ollu gáfe dahje eará kofeiidnajuhkosiid, daningo menddo olu kofeiinna sáhttá dagahit áŧestusa.   

Mielenterveystalo.fi:s gávdno maiddái oađekeahtesvuođa iešdikšunprográmma.  

Lihkadeapmi veahkeha burgit áŧestusa dagahan moaráskeami ja heahtedili. Lihkadeapmi láivuda maid áŧestusa fysalaš dávdamearkkaid, dego illáveaju dahje doarggisteami. Lihkadatgo dál iežat mielas doarvái?  

Jus háliidat lasihit árgabeaivásat lihkadeami, gánnáha ráhkadit kaleandarii lihkadanplána. Muitte, ahte álkibut álggaha lihkadeami, mii iežas mielas orru somá. Lihkadeapmi ii álo dárbbaš leat jođánis vázzin, muhto baicca dat sáhttá leat maiddái ávkelihkadeapmi dahje vaikke murjen dahje spáppastallan skihpáriin.  

Mii ávžžuhit, ahte lihkadivččet unnimustá 3 x 30 minuhta vahkus. Juoba vehá lea álo buoret go ii mihkkige. Dávjá dehálamos lea beassat vuolgit!  

Máŋggabealagis borramuš doalaha buorre doaibmanávccaid. Vuoiŋŋamaččat leat olbmo doaibmama dáfus dehálaš orgána. Go borat bures, de attát du vuoiŋŋamaččaide ja gorudii energiija. Buorre boradanhárjánumit buoridit vuojulduvvanmáhtu, koordinašuvnna, motivašuvnna, muittu ja streassa gierdama. Jeavddalaš boradanritma buktá ritmma maiddái beaivái.