Jiõččhåidd-programm
Mâʹst loʹssesmiõllsažvuõtt lij šõddâm?
Loʹssesmiõllsažvuõtt lij še samai aalmjallaš puõʒʒâlm, koozz ǩii täättas vuäitt puâccjed.
Pâʹjjdåhttar Suoma Saarni maainast videost (1:49) loʹssesmiõllsažvuõđ takai tuâǥǥain. Kuulak še, mõʹnt vuäitt leeʹd äuʹkkai smiõttâd määinaid jiijjâs oudldõõzzi tuâǥǥast.
Mõõk tuejjeei vaaikte loʹssesmiõllsažvuõđ šõddmõʹšše?
Loʹssesmiõllsažvuõđ tuâǥǥast åårrai määinaid jeäʹt pâi pââʹst meäʹrted, jiâ-ǥa tõõzz täujja leäkku ni måkam oʹdinak määin.
Kook-ne ääʹšš vueiʹtte kuuitâǥ kuʹǩes leʹbe vuäʹnkõs äiʹǧǧkõõskâst kaggâd riisk puâccjed loʹssesmiõllsažvuõʹtte. Täid kååččat lääđđai raajjʼjen da šõddee še streeʹss.
Lääđđai tuejjeei
- ärbbsa tuejjeei
- põõšši fyysla puõʒʒâlm da vââʹjj
- ääiʹjben puõccum loʹssesmiõllsažvuõtt leʹbe jeeʹres miõltiõrvâsvuõđ rõttjõs
- ääiʹjben jieʹllem poodd šõddâm kuârmmteei ǩiõččlâsttmõõžž, mâta škooulǩeeuʹsummuš leʹbe päärnažpooddâst vuõinnum huõlteʹmesvuõtt.
Streeʹss šõddeei tuejjeei
- rätkkjummuš
- mottmõš
- tuâjjpääiʹǩ mõõntummuš
- âʹlddruåđ jääʹmmem
- tällõõzzlaž vaiggâdvuõđ
- vaiggâdvuõđ ooumažkõskkvuõđin
- occnam âsttäiʹǧǧ
- ǩirrlaž jieʹllemryʹtmm
Lij šiõǥǥ vuâmmšed, što še positiivlaž jieʹllemvueʹǩǩmuttâz, mâta päärna šõddmõš, mottmõš leʹbe põõrt teevvmõš, vueiʹtte puuʹtʼted kuârmmtummuž da streeʹss. Streeʹss raaji jiâ nuʹt-aa pâi leäkku âʹǩǩes ǩiõččlâsttmõõžž.
Puõʹtti videost (2:37) loʹssesmiõllsažvuõđ puõccâm oummu mainste ouddmiârkkân aaʹššid, koid sij åskka vaaiktem sij loʹssesmiõllsažvuõđ šõddma.
Muuʹšt
- riʹjttjeei vuâđđmõš da vuâŋŋmõš
- riʹjttjeei liikkummuš
- sosiaalʼlaž tuärjj (piâr, staarjõsjoukk, taaurõõžž)
- peäʹnecteʹmesvuõtt
Harjjtõs: Loʹssesmiõllsažvuõđ šõddma vaaikteei tuejjeei
Täävtõs
Fiʹttjak, måkam ääʹšš loʹssesmiõllsažvuõđad tuâǥǥast liâ.
Vuäppõs
Smiõtt da listtâd aaʹššid, kook liâ vaaiktam jiijjad loʹssesmiõllsažvuõđad šõddma.
Smiõtt nuʹt kuʹǩesäiggsaž tuejjeeʹjid ǥu puõccmõõžž aaiʹjid šõddâm aaʹššid. Muuʹšt, što še positiivlaž šõddmõõžž vueiʹtte puuʹtʼted kuârmmtummuž.
Jeeʹres vuâmmšõõzz
Loʹssesmiõllsažvuõđ oudldõõzz vueiʹtte kuäʹss-ne õhttned koon-ne jeeʹres puõʒlma, mâta kõlbbrääus väʹjjtoiʹmmjummša, peäʹnci leiʹǧǧâânnmõʹšše leʹbe aʹlǧǧi mošttpuõʒlma.
Jõs åårrmõš mottai nuʹt, što piâkkõõđak tõʹst, vääʹld õhttvuõđ tiõrvâsvuõtthuõllu. Ämmat-tuâjjlast feʹrttai ärvvtõõllâd vueʹjj da jaukkeed meädda jeeʹres puõʒlmid.
Loʹssesmiõllsažvuõđ älggmõõžž vuäitt leeʹd kuäʹss-ne vaiggâd vuâmmšed jiõčč. Še âʹlddruåđi vuâmmšõõzzid kaʹnnat kuvddled.