Iešdikšunprográmma
Mas deprešuvdna lea čuovvumuš?
Deprešuvdna lea maid viehka dábálaš buohcuvuohta, masa gii beare sáhttá buohccát.
Njunušdoavttir Suoma Saarni muitala filmmas (1:49) deprešuvnna dábálamos duogášdahkkiin. Gulat maid, manin sáhttá leat ávkkálaš suokkardallat sivaid iežas symptomaid duogážis.
Mat áššit váikkuhit deprešuvnna šaddamii?
Deprešuvnna duogášsivaid ii álo nagot meroštallat, iige dasa dávjá leatge miige ovttaskas sivaid.
Muhtin áššit sáhttet goittotge guhkes dahje oanehis áigegaskkas lasihit riskka buohccát deprešuvdnii. Dát gohčoduvvojit exposerejeaddji dahkkin ja vuolggaheaddji streassadahkkin.
Áššit, mat bidjet vára vuollái
- genetihkalaš dahkkit
- bissovaš fysalaš buohcuvuođat ja váttut
- ovddit deprešuvdna dahje eará mielladearvvašvuođahehttehus
- árabut eallimis dáhpáhuvvan lossa vásáhusat, dego skuvlagivssideapmi dahje mánnávuođas vásihuvvon healbadeapmi.
Vuolggaheaddji streassadahkkit
- earráneapmi
- fárren
- bargosaji massin
- lagašolmmoš jápmá
- ekonomalaš váttisvuođat
- čuolmmat olmmošgaskavuođain
- geahppánan astoáigi
- hohpolaš eallinritma
Lea vuogas fuomášit, ahte maiddái positiivvalaš eallindillenuppástusat, dego máná riegádeapmi, fárren dahje viesu divvunbarggut, buvttadit noađi ja streassa. Vuolggaheaddji streassadahkkit eai nappo álo leat váivves vásáhusat.
Čuovvovaš filmmas (2:37) deprešuvnna vásihan olbmot muitalit ovdamearkkaid áššiin, maid sii jáhkket váikkuhan sin deprešuvnna šaddamii.
Muitte
- go oađđá doarvái ja vuoiŋŋasta
- lihkada doarvái
- sosiála doarjja (bearaš, áiggeádjejoavku, ustibat)
- ii geavat gárrenávdnasiid
Hárjehus: Mu deprešuvnna šaddamii váikkuhan dahkkit
Mihttomearri
Áddet, makkár áššit du deprešuvnna duogážis leat.
Ráva
Suokkardala ja liste áššiid, mat leat váikkuhan iežat deprešuvnna šaddamii.
Smiehta sihke guhkesáigásaš dahkkiid ja buohccáma áigge dáhpáhuvvan áššiid. Muitte, ahte maiddái positiivvalaš dáhpáhusat sáhttet noađuhit.
Mu deprešuvnna šaddamii váikkuhan áššit:
Eará vuhtiiváldin veara
Deprešuvnna symptomat sáhttet goas nu laktásit man nu eará buohcuvuhtii, dego guoggomasrávssá váilevaš doaibmamii, gárrenávdnasiid liigegeavaheapmái dahje álgi muitobuohcuvuhtii.
Jus du dilli rievdá nu, ahte fuolastuvat das, váldde oktavuođa dearvvašvuođafuolahussii. Ámmátolmmoš galgá árvvoštallat dili ja čuoldit eret eará buohcuvuođaid.
Deprešuvnna álgima sáhttá goas nu leat váttis áicat ieš. Maiddái lagašolbmuid fuomášumiid gánnáha guldalit.