Jieštipšomohjelm
Moh láá šlundevuođâ tavdâmeerhah?
Ovtâskâs tavdâmerkkâ ij vala uáivild šlundevuođâ. Šlundevuotâ uáivild puácuvuođâ, mast maaŋgâlágán tavdâmeerhah tiättojeh pođhâttemmeeht kuhheeb ääigi.
Šlundevuotâtavdâmeerhâid ij ain lah älkkee aiccâđ jieš. Jis aldaaš huolâstuvá tuu vaajoost, te suu kannat kuldâliđ.
Čuávuváá videost (1:42) ollâtuáhtár Suoma Saarni muštâl, et kuás mielâtile koččâmân kannat reagistiđ já uuccâđ iše.
Šlundevuotân tijpâliih tavdâmeerhah
Mielâtilán já jieštoobdon lohtâseijee tavdâmeerhah
- kukkom šlundáás mielâtile
- iärdumherkkivuotâ
- jämimân lohtâseijee kiärdášuvvee jurduuh
- jiešluáttámuš kiäppánem
- jieijâs sujâttem lasanem
- vaigâdvuođah miärádâsâi tohâmist
- moovtâ vänivuotâ aššijd, moh ovdil tovâttii pyeri mielâ
- vuájudâttâmvädisvuođah
Fyysiliih tavdâmeerhah
- silloom já vaibâseh
- toimâmnaavcâ kiäppánem já nakkanmettumvuotâ
- čielgiimettumis fyysiliih tavdâmeerhah (uáivipoovčâs, illávaijeem, tekkipohčâseh)
- puurrâmlusto nubástusah
- uáđđimhemâdâsah (lijgeuáđđim, iđedisiijâ koccáástâllâm já vaigâdvuotâ uáđđáđ uđđâsist)
Maht šlundevuotâ uáinoo aargâst?
Šlundevuotâ ovdán laavhij mield.
Vuossâmuid meerhâid puáhtá aiccâđ tast, et jieijâs aargâ- já eellimhaldâšemtobdo hiäjusmuvá. Ko aargâhaldâšemtobdo láppoo, te tot tiättoo vuossâmužžân päikkielimist. Liteh pääcih posâhánnáá já päikki čurgiihánnáá, ige moiveest vaje perustiđ.
Šlundevuođâ aalgâst pargo- já toimâmnahcâ sáttá pääihi ulguubeln tiettuđ kuhháá-uv pyerrin, veikkâ šlundevuođâ meerhah liččii mudoi čielgâsávt aiccâmist.
Lii pyeri uuccâđ iše já viggâđ porgâđ aššijd maidnii jo arâdis muddoost, vâi šlundevuotâ ij peesâ ovdániđ liijkás kuhás.
Aargâ pyereestvaijeem vuáđudâs ráhtášuvá maaŋgâ ääšist
- tuárvi šiev täsitiäddu vuoiŋâstem já aktivlâšvuođâ kooskâst
- lihâdem
- tiervâslâš raavâd
- Uáivádittee amnâsij minimistem
- tuárvi ennuv tagareh porgâmušah, moh oroh tuđâtteijen tâi pyevtitteh luhostume fiäránijd
Magarin šlundevuotâ oro?
Čuávuváá videost (2:49) šlundevuođâ feerim ulmuuh muštâleh, et magarijd tavdâmeerhâid šlundevuotâ toovvât sist.
Hárjuttâs: Muu jieččân tavdâmeerhah
Ulme
Tun aaicah, et magareh tavdâmeerhah tuu šlundevuotân kuleh.
Raavâ
Šlundevuotâ lii puácuvuotâ, mast maaŋgâlágán tavdâmeerhah tiättojeh pođhâttemmeeht kuhheeb ääigi.
Tuuđhâ ovdiipiäláá listo tavdâmeerhâin. Luvâttâl jieijâd tavdâmeerhâid nuuvt tárkká ko máhđulâš.
Mušte
Šlundevuotâ lii ohtâ táválumosijn mielâtiervâsvuođâ hemâdâsâin.
Arâdis aiccâm já tipšo algâttem lii tehálâš.