Jiõččhåidd-programm

Peʹcclõõššmõʹšše õhttne täujja åskkmõõžž, koin peʹcclõõššmõš vueiʹnet šiõǥǥ äššan. Toobdak-a täid åskkmõõžžid?

1. Peʹcclõõššmõš vieʹǩǩat muu räʹtǩǩeed vaiggâdvuõđid

Kuäʹss-ne peʹcclõõššmõõžž juurdčet vieʹǩǩtem loopp räjja smiõttum tuʹmmstõktuâjain. Juätkkjeei huõllâânnmõõžž ååskat vieʹǩǩtem põõššâd vähššjeeʹjen da pueʹrben čiŋlmõõvvâmnalla.

2. Peʹcclõõššmõš älšsmâtt muu tueʹjjeed aaʹššid puârast da vuäǯǯad puättmõõžž äigga

Vueiʹtet juurdčed, što peʹcclõõššmõš da streʹssjummuš vuäǯǯa ouddmiârkkân mättʼtõõttâd reʹttvubun.

3. Jõs peʹcclââstam juʹn ooudbeäʹlnn, jiõm maantõõđ mâʹŋŋlubun

Liâ åskkmõõžž tõʹst, što jõs peʹcclâstt juʹn ooudbeäʹlnn ruåđ jõuddam pååmha, ij äʹšš puäʹđ šokkân, jõs nuʹt tuõđi ǩeävv.​​​​​​​

4. Määʹrdes ääʹšš jiâ šõõdd, jõs leäm kuâddam tõin juʹn ooudbeäʹlnn huõl

Tät juurd vuâđđââvv tõõzz, što määʹrdes ääʹšš jiâ šõõdd, ǥu lij peʹcclââstam ääʹššest ooudbeäʹlnn. Vueiʹtet põõllâd, što jõs ij teänab peʹcclââʹst ruåđi tuõrvvʼvuõđ peäʹlest, tâʹl vueiʹtte määʹrdes ääʹšš šõddâd.

​​​​​​​5. Peʹcclõõššmõš čuäʹjat tõʹst, što leäm vasttõõzzlaž da âânam huõl ruåđin

Ruåđin peʹcclõõššmõõžž vueiʹtet ââʹnned čuäjtõssân tõʹst, što seeʹst ââʹnet huõl. Tuâjai peʹcclõõššmõõžž âsttääiʹjest vueiʹtet ââʹnned miârkkân vasttõõzzlažvuõđâst.

Konkreettlaž huõl šõõddte juʹn jijstes nokk tååʹsǩ. Što tät tåʹsǩǩ ij lâssneʹči, õõlǥči peʹcclõõššmõʹšše õhttneei huõlid šiõǥǥ vuäǯǯad huõđđu.

Vuõssmõs läuʹǩǩ huõli ǩieʹppummšest lij mättjed jeäʹrded tõid tuõttaaʹššin.

Ouddmiârkkân juurd ”leäm mõõnteʹmmen miõlltiõrvâsvuõttân” ij vuäǯǯ tuu puâccjed. Tõt miârkat prååstainalla tåʹlǩ tõn, što tuʹst kuäʹss-ne põõlat jorddmõš puâccjummšest.

Pieʹhsseei aaʹšši oudsmååust joortummuš vuäitt očndõõttâd še ǩeeʹjjteʹmes seʹst åårrjen suudõõttmõššân. Aivv mâta veärla kaunnmõš leʹčči vääžnai, ouddmiârkkân:

• "Kâʹl mon leʹjjem tõn mieʹldd vuõiʹǧǧest da Piâtt õõlǥči miõttâd vieʹrrvuõđâs"
• "Tueʹjjeem-a kuuitâǥ puästtad, ǥu Kreʹsttna šõõddi hueʹnes miõl?”
• “Jiijjan miõlâst leʹjjem kâʹl smiõttâm ääʹšš tärkka, leša možt kuuitâǥ leäi õlggâm tåimmad nuuʹbbnalla..."

Miârkteeʹjab leʹčči kuuitâǥ smiõttâd, mäʹhtt täʹst mõõnât ooudårra.

Puõʹtti kõõččmõõžžâst vuäitči leeʹd veäʹǩǩ, ǥu ooccak positiivlaž vaajtõsmääinai peʹcclõõššmõʹšše:

• Mâid vuäitam tueʹjjeed, što vuäǯǯam jieʹllman mååusat tääʹsstiâddu?
• Mäʹhtt äʹšš, koon peʹcclââstam, vaaikat aʹrǧǧe leʹbe vaaikat-a tõt ni vooʹps?
• Lij-a kõõččmõõžžâst äʹšš, koon õhttvuõđâst vuäitčim spraavâd proʹsttjõõzz?
• Vuäitam-a tuõttâd jiõccsan leʹbe ǩeäzz-ne, što ošvdõõttmõõžž da še puäst tuâj koʹlle ooumažvuõʹtte tõʹst koʹst še šiõǥǥ tuâj da oʹnnstam vaalšummuž?

Aaʹššid kaʹnnat taʹrǩstõõllâd neutraalnalla da ärvstõõlǩâni. Tän tääid leʹčči šiõǥǥ harjjtõõllâd teâđstumnalla.

Vuäitčiǩ-a kuäʹss-ne tuõttâd risttreiddvueʹjjest: ”Juurdčak-ba ton jeeʹresnalla ǥu mon. Samai miõlǩiddsaž, što ääʹšš vuäitt vueiʹnned še nääiʹt. Måkam ääʹšš liâ jååđtam tõõzz, što juurdčak aivv nääiʹt?”

Täujja oudsmååust aaʹšši joortemnääʹll ǩiõttʼtõõllâd aaʹššid õhttan vâkka, puästtad tuejjummša, juuʹrdteʹmesvuõʹtte leʹbe što jiõk silttâd. Tääzz õhttan toobd straammâst da ärvvteʹmesvuõđâst. Seän tõn, što mij puk leäp še määŋg beäʹlin väjjag da rââʹžž, leša še seämma-ääiʹj jiijjâsnallšeeʹm da ärvvsa. Tõt vuäitt pååđted tuu lauʹǩǩeed ooudårra oudsmååust aaʹšši joortem jurddji jorrsest.

Vuäitak še ǩiččlõddâd, što vieʹǩǩat-a, jos tuõđak jiõccsad kõrrset: "Ååʹn åårast! Oudsmååust aaʹšši joortemnääʹll ij leäkku äukkai ij-ǥa muu äärvai meâldlaž. Tõt mueʹǩǩad jäänab ǥu põhtt räʹtǩǩummsid."